Poseł Łukasz Kohut z Rybnika udowodnił Europie, że ślonska godka to odrębny język

Powinniśmy wyjaśnić, o co chodzi.

– Ponad milion obywateli w wielu krajach Unii Europejskiej podpisało się pod inicjatywą, która wzywa kraje europejskie do ochrony mniejszości narodowych i językowych oraz wzmocnienie różnorodności kulturowej i językowej Unii Europejskiej. W styczniu 2020 roku petycja została przedłożona Komisji Europejskiej, zajął się nią także Parlament Europejski.

A to pana temat.

– Pochodzę ze środowiska regionalistów, dla mnie to bardzo ważne tematy. Uważam, że uznanie języka śląskiego to sprawa, którą trzeba jak najszybciej załatwić. Natychmiast włączyłem się w prace nad petycją, a potem dowiedziałem się, że będę mógł zreferować posłom do PE postęp prac.

Postanowił pan wykorzystać okazję, by upomnieć się o Ślązaków.

– Tak, wiedziałem, jak ważny może to być moment dla Śląska, że mogę się w końcu upomnieć o Ślązaków na forum Parlamentu Europejskiego.

Od początku planował pan godać?

– Tak, ale przygotowałem też polską wersję mojego wystąpienia, bo treść trzeba wcześniej dostarczyć tłumaczom w jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej. Śląski takim językiem nie jest. Dopełniłem więc procedur, złożyłem odpowiednie dokumenty, ale – jak się okazuje – wielu tłumaczy nie czyta tych wystąpień, przekładają tekst na żywo.

Zaczął pan po polsku, że unijne motto „Zjednoczona w różnorodności” to piękna idea. Potem przeszedł pan na śląski.

– Gdy zacząłem mówić po śląsku, tłumacze nie dali rady. Stwierdzili, że to nie jest język polski. Polegli. Katastrofa…

To było świetne!

– Wtedy tak tego nie odebrałem. Byłem załamany. Długo się przygotowywałem, chciałem, żeby to było wielkie, prośląskie wystąpienie, a przewodniczący obradom mi przerwał. Nikt mnie nie zrozumiał.

Poza Ślązakami.

– Zszedłem z podestu i się zaczęło. Dostałem setki maili, listów i SMS-ów od Ślązaków nie tylko z Polski, ale i z całego świata. Cieszyli się, że w tak prosty sposób udowodniłem, że język śląski istnieje. Pisali, jakie to dla nich ważne, że mogli usłyszeć śląską mowę na salonach, w sercu Unii Europejskiej. Temat języka śląskiego pochwyciły nie tylko media krajowe, ale i europejskie. Do dzisiaj podchodzą do mnie ludzie na Śląsku i mówią: „Szacun. Ale im pan pokozoł”.

Wtedy pan poczuł, że zrobił coś ważnego?

– Wcześniej, gdy wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego zaczął wyjaśniać skonsternowanym posłom, którzy mieli ciszę w słuchawkach, że przemawiałem językiem, który nie może być tłumaczony, bo nie jest oficjalnym językiem UE. Dla mnie to było coś, bo dwa razy powtórzył, że śląski to jednak język, a nie gwara czy dialekt polskiego, jak chcieliby niektórzy.

Nikt nie zaprotestował?

– Nie, w Europie to normalne. Po studiach zamieszkałem w Norwegii. Mój szef mówił w dialekcie Stavanger i nikomu to nie przeszkadzało. Zdałem sobie wtedy sprawę, że używanie języka regionalnego to nic złego. Dla wielu ludzi na Śląsku to bardzo ważne, by mogli w urzędzie, w sklepie czy u lekarza po prostu sobie pogodać. I nikt nie powinien z tego powodu żartować, wytykać palcami. Uznanie śląskiego za język regionalny to żadna łaska.

Wszystko w rękach naszego parlamentu, który chyba nie jest skory do działania.

– Monika Rosa, posłanka z Katowic, od lat dzielnie walczy o uznanie języka śląskiego. Ma już za sobą pięć prób przeforsowania ustawy, wkrótce złoży projekt po raz szósty. W tym parlamencie, gdzie większość ma PiS, na pewno się jej nie uda. Ale w następnym rozdaniu PiS nie będzie miał już większości i jestem pewien, że siódma próba będzie udana.

Jest pan pewien? Ani Platforma, ani PSL też nie chciały o tym słyszeć.  

– Rozmawiam często z posłami KO, Lewicy, Hołowni, PSL-u. Zapewniam, że dojrzewa w nich świadomość, że sprawa uznania śląskiej godki powinna zostać wreszcie załatwiona. To niesprawiedliwe, że 228 tys. Kaszubów ma ochronę prawną swojego języka, a 800 tys. Ślązaków takiej ochrony nie ma.

Może dlatego że większa mniejszość to większe koszty dla budżetu?

– Uznanie języka śląskiego jest priorytetowe dla Ślązaków, bo nasza kultura powoli zamiera. Naszo godka potrzebuje docenienia, ochrony, wzmocnienia.

Niby dlaczego? Przecież tu jest Polska.

– Wiem, wiem, do czego pan pije. Pani marszałek Sejmu pewnie bardzo by chciała, żeby Polska była wielka. A wielka może być tylko Polska wielokulturowa.

Co poseł Kohut powiedział w Parlamencie Europejskim:

We Warszawie godajom, że Ślonzoków niy ma, że niy momy prawa mieć swoi godki. A to niy ma gańba być ze mniyjszości, to niy ma gańba godać po ślonsku, co nom łod roków ryczeli we szulach. Je praje na opak – richtig fest gańba to je nie uznować i niy mieć we zocy inkszej kultury i inkszej historyje!

Zgłoś naruszenie/Błąd