Dawne Ponidzie Tomasz Jaklewicza
W porównaniu do istniejącego po II wojnie stanu rzeczy, okres przedwojenny – tak naprawdę dla Pińczowa i powiatu, czas biednej wegetacji – mógł jawić się jako czas doskonałej prosperity. Zważywszy, że Polska ówczesna zmagała się z wielowiekową spuścizną zaborów i wojny, osiągnięcia społeczności pińczowskiej w międzywojniu budzą podziw.
W pierwszym rzędzie należy podkreślić wielki patriotyzm ówczesnych mieszkańców. Na przykład podczas zbiórki sprzętu wojskowego dla nowo tworzącej się armii polskiej,
w powiecie pińczowskim ofiarowano: 80 sztuk karabinów, 417 bagnetów, 4339 zamków karabinowych, 26 szabel, 5 pistoletów i inny sprzęt, jak: manierki, kociołki, łopatki, kilofy, maski gazowe, plecki, nawet kuchnię i kuźnie polowe. Na wsparcie finansowe zebrano: -szlachetne kruszce i kosztowności Do walki z armią bolszewicką, według sprawozdania Pińczowskiego Komitetu Obrony Państwa z zaciągu ochotniczego wcielono do armii ok. 300 ochotników, głównie rekrutujących się z pracowników umysłowych, inteligencji i młodzieży szkolnej. Mieszkańcy Pińczowa na rzecz armii złożyli ofiarę w wysokości 66 560 marek, gdy na przykład mieszkańcy Działoszyc ok. 13 000 marek,
a pozostałe gminy zaledwie po kilka tysięcy marek.
W Pińczowie, w domu Wincentego Pachelskiego przy ul. 3 Maja, pani Chorowiczowa uruchomiła szwalnię, w której przygotowywano dary dla żołnierzy w postaci bielizny, ręczników itd. Zbierano również produkty żywnościowe dla żołnierzy. Produkty te wysyłano na front. Tylko jedna taka przesyłka zawierała: 110 kompletów bielizny, 300 par onuc, 100 funtów mydła, 300 funtów pierników, 240 funtów sucharów, 10 tysięcy sztuk papierosów, zapałki, bibułki tytoniowe, woreczki z tytoniem itd. Wielką ofiarnością wykazywało się ziemiaństwo, jak i chłopi, ofiarujący bezpłatnie produkty rolne na rzecz wojska. Dzięki temu np. w Hajdaszku uruchomiono tanią gospodę na stacji kolejki, gdzie zatrzymywały się transporty wojskowe.
Nie można zapomnieć, że w tym bardzo trudnym czasie Sejmik Pińczowski na rzecz III Powstania Śląskiego przekazał 400 000 marek, co w porównaniu do kwot ofiarowanych przez inne sejmiki było znaczącą kwotą.
Straszliwą plagą w tym czasie była epidemia grypy-hiszpanki- która zabrała około dwustu tysięcy Polaków. Bardzo dawała się we znaki epidemia czerwonki.
Całe gminy leżą w ogromnej gorączce, wielu chorym bucha krew z ust i nosa. Kto się zaziębi, ten idzie na tamten świat – pisała prasa. Przebieg choroby bywał bardzo gwałtowny: ?Bywało, że ludzie budzili się rześcy, wyspani, a wieczorem kolejnego dnia już nie żyli.
Ówczesny starosta pińczowski Stanisław Nowak raportował: Zdrowotność w powiecie jest zatrważająca. Tyfus nie wygasa. Są wsie [?] , w których nie spotka się zagrody wolnej od epidemii. Sposób zwalczania chorób jest dotąd niedostateczny. W całym powiecie znajduje się jedynie jeden szpital, który jest za szczupły, by mógł wszystkich chorych pomieścić.
Sytuację pogarszała zła sytuacja aprowizacyjna. Brakowało zboża, dlatego też generalnie w połowie 1921 roku ceny na wszystkie produkty spożywcze w powiecie pińczowskim skoczyły do góry. Dotyczyło to zwłaszcza – chleba oraz mięsa.
Do wojewody pisano z powiatu pińczowskiego: W 1920 roku z chorób zakaźnych panował tyfus plamisty, pod jesień pojawiła się ospa [?]. Ludność powiatu wykonuje wydane zarządzenia, ale raczej niechętnie jako nieprzyzwyczajona do nowszych zarządzeń mających na celu dobro zdrowotne ludności.
Mój ojciec przywoływał do późnej starości nieco przerobiony cytat z Warszawianki używany przez mojego dziadka, w tym okresie, którym z wisielczym humorem, dodawał sobie otuchy w tych ciężkich czasach: Kto przeżyje wolnym będzie, a kto umarł wolnym już. Ojciec również w późniejszych latach życia, często pocieszał się tym samym cytatem, co prawda w nieco bardziej humorystycznych kontekstach.
W ramach profilaktyki, wytworne pińczowianki zaczęły nosić na twarzach maseczki chirurgiczne tak jak czyniły to panie z wielkiego świata, oglądane w ilustracjach gazetowych. Ograniczano także wylewne powitania do uściśnięcia ręki, bez dawnego obcałowywania się.
Warto pamiętać, doceniając wysiłek społeczeństwa, że w tym czasie, jak w każdym wojennym i powojennym okresie, na Ponidziu panowała szalona wręcz nędza. Jeszcze niedawno przed ustąpieniem z Pińczowa, austriacka komendantura oplakatowała całe miasteczko obwieszczeniami zabraniającymi pod surowymi rygorami rozkopywania grobów żołnierskich, celem obdzierania zwłok z butów i odzienia.
Austriacy jednakże sami rabowali co tylko mogli. Już pod koniec wojny chcieli zrabować na cele wojenne, nawet rynny z klasztoru pińczowskiego. Po wizycie komisji wojskowej, która dokonała oględzin, natychmiast dekarze z miasta pracując dzień i całą noc, rynny pozdejmowali i ukryli. Saperzy austriaccy, którzy następnego dnia z niezbędnym sprzętem stawili się na dziedzińcu klasztornym stwierdzili, że na budynku nie ma żadnych rynien. Zaalarmowani członkowie komisji, która poprzedniego dnia wizytowała klasztor, przecierali oczy i kręcili głowami ze zdziwienia, zachodząc w głowę czy nie ulegli jakimś omamom. Nikt nie poniósł żadnych konsekwencji. A po wyjściu Austriaków z Pińczowa, rynny natychmiast zostały ponownie zamontowane.
Po Wielkiej Wojnie przystąpiono do odbudowy kraju. W mieście, w tym czasie żyło 7740 osób, aż 4324 mieszkańców było Żydami. Na starych zdjęciach, których sporo się zachowało widać ogrom zniszczeń w mieście, niewiele ustępujących zniszczeniom drugiej wojny.
W Pińczowie, w grudniu 1919 roku otwarto filię Państwowego Biura Odbudowy Ziemi Kieleckiej. Zadaniem placówki była pomoc w uzyskiwaniu kredytów na odbudowę, zaopatrzenie w materiały budowlane, sporządzanie projektów odbudowy. Sytuacja w Pińczowie była tragiczna, ostrzał z austriackich dział zniszczył sporo budynków w mieście, a na ich odbudowę nie było pieniędzy.
Głos Pińczowski podawał: Miasto Pińczów leżące nad Nidą było przez pół roku miejscem pozycyji wojsk rosyjskich. Wskutek działań wojennych wielka ilość budynków została zniszczona a wiele uszkodzonych tak że do dziś dnia świecą pustkami bowiem właściciele nie mają za co przeprowadzić remontów.
W 1919 roku jednym z najpilniejszych problemów była odbudowa infrastruktury drogowej i szlaków komunikacyjnych. Starosta pińczowski Stanisław Nowak wyjaśniał: Pod tym względem nie ma gorszych powiatów w Polsce. Mamy jedynie 27 kilometrów dróg bitych, reszta to drogi ziemne, które z nastaniem niesprzyjających warunków atmosferycznych są nie do przebycia. Powiat jest wtedy zalany błotem i odcięty od reszty świata. Nic dziwnego, że powiat, który ze względu na urodzajną glebę powinien być jednym z bogatszych, jest bardzo upośledzony.
W sprawie zaniedbań w odbudowie powiatu pińczowskiego interweniowała grupka posłów. Niewiele to pomogło, w roku 1922, w mieście wciąż nie odbudowano 73 budynków. Dopiero po 1924 roku, sytuacja zaczęła zmieniać się na lepsze.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS