Myscowa to położona w malowniczym Beskidzie Niskim wieś, której historia sięga późnego średniowiecza. O tej małej miejscowości mówi się przede wszystkim nie z uwagi na jej walory geograficzne, historię, czy też kulturę, lecz z powodu planowanej budowy zbiornika wodnego Kąty – Myscowa. Warto zwrócić uwagę na fakt, że jego powstanie na trwałe zmieniłoby obraz lokalnej społeczności. Przesiedlonych ma zostać bowiem blisko 150 mieszkańców wsi. Stąd też Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” postanowiło opracować etnograficzną mapę Myscowej, co pozwoli na zachowanie jej dziedzictwa kulturowego.
Plany dotyczące budowy zbiornika wodnego Kąty – Myscowa od wielu już lat budzą olbrzymie zainteresowanie mieszkańców Jasła i powiatu jasielskiego. Choć perspektywa powstania obiektu wciąż pozostaje mglista, to mieszkańcy Myscowej każdego dnia z niepokojem wyglądają w przyszłość. Największe emocje towarzyszą dyskusji na temat przewidywanych przesiedleń ludności. Nie chodzi przy tym wyłącznie o fakt, że wieś praktycznie zniknie z powierzchni ziemi, a ponad 150 jej mieszkańców będzie zmuszonych osiąść na innych terenach. Problem ten jest o wiele bardziej złożony. Przesiedlenia spowodują bowiem daleko idące przekształcenia w funkcjonowaniu lokalnej społeczności. Rodzi się wiec obawa o zachowanie pamięci historycznej i dziedzictwa kulturowego tej małej wsi.
Na sygnalizowany przez część mieszkańców Myscowej problem postanowiło odpowiedzieć Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna”, która przystąpiła do opracowania mapy etnograficznej wsi.
„Nasza praca ma na celu zachowanie pamięci o dziedzictwie wsi Myscowa, niezależnie od jej dalszych losów. Poprzez wspólne z mieszkańcami i mieszkankami zbieranie opowieści dotyczące lokalnego dziedzictwa i umieszczenie ich na ilustrowanej mapie, chcemy integrować lokalną społeczność i pokazywać, jaką wartość posiadają mieszkańcy i mieszkanki jako wspólnota. Będziemy pytać o lokalne historie i legendy, nazwy przestrzeni i ich wyjaśnienia, opowieści o zmianach w przestrzeni miejscowości, rozmawiać o zwyczajach oraz relacjach ludzi z krajobrazem i otaczającą ich przyrodą. Na miejscu wciąż żyją ludzie pamiętający okres tuż po II wojnie światowej i to, jak zmieniała się wieś w czasie przemian gospodarczo-kulturowych drugiej połowy XX wieku. Powstała w rezultacie projektu etnograficzna mapa Myscowej oraz materiały zebrane w trakcie jej tworzenia stworzą jeden z nielicznych dokumentów opowiadających o Myscowej i Myscowianach” – czytamy w jednym z wpisów na stronie internetowej stowarzyszenia.
Warto dodać, że projekt powstaje przy współpracy z aktywistką i artystką Anną Chmiel. Co więcej, w jego realizację zaangażowane są również: Koło Gospodyń Wiejskich z Myscowej, lokalna jednostka OSP, sołtyska, lokalni aktywiści oraz mieszkanki i mieszkańcy wsi.
Pierwsze spotkania z mieszkańcami Myscowej odbyły się 22 lipca br. Ostatnie zaś w minioną niedzielę (30 lipca). – Wczoraj skończyliśmy zbieranie materiałów. Okazało się, że tydzień to jednak zbyt mało czasu na takie działania. Na początku mieszkańcy Myscowej podchodzili do naszych działań z pewnym dystansem. Później jednak oswoili się z naszą obecnością i chętnie się z nami spotykali. Ważne jest to, że udało nam się spotkać i porozmawiać z najstarszymi mieszkańcami wsi, którzy mają ponad dziewięćdziesiąt lat. Nagrania z rozmów posłużą nam do opracowania mapy etnograficznej Myscowej. Znajdą się na niej cytaty, które najlepiej opisują etnograficzną topografię miejscowości – wyjaśnia Anna Chmiel.
Swoją aktywnością, etnografowie ze stowarzyszenia dzielili się za pośrednictwem mediów społecznościowych. „Od soboty chodzimy po Myscowej. Czasem same, czasem z przewodnikami i przewodniczkami, czasem w drodze na spotkanie lub wywiad. Staramy się uważnie rozglądać wokół siebie. Wypatrujemy śladów dawnych zabudowań, samotnych grusz i jabłoni, kamiennych piwniczek. Z naszą przewodniczką sprawdzałyśmy, czy coś zostało po dawnym boisku, które zarosło nadrzeczną roślinnością, przedwojennej plebanii, starych piwnicach, w których bawiła się jako dziecko. Powoli odkrywamy skomplikowaną historię Myscowej. Słuchamy.” – czytamy w jednym z wpisów na facebook’u.
O tym, że praca, jaką etnografowie ze Stowarzyszenia „Pracownia Etnograficzna” wkładają w opracowanie mapy, warta jest zachodu, przesądza niezwykle interesująca historia Myscowej. Należy pamiętać bowiem o tym, że wieś była w przeszłości niemym świadkiem ruchów ludnościowych. Wystarczy wspomnieć, że w 1945 r. kiedy południowa część powiatu jasielskiego znalazła się w strefie działań Armii Czerwonej, Myscową opuścili niemal wszyscy Łemkowie. Po wojnie do wsi ściągali z kolei mieszkańcy zniszczonej Huty Polańskiej i Kątów.
– Odbyliśmy ponad dwadzieścia spotkań z mieszkańcami. W niektórych udział wzięło kilka osób. Tym samym udało nam się zebrać bardzo ciekawe opowieści od kilkudziesięciu osób. Pamiętajmy o tym, że Mycowa była niegdyś wsią Łemkowską. Podczas naszej niedawnej wizyty rozmawialiśmy z osobami o łemkowskim pochodzeniu. Ten krajobraz etnograficzny uległ zmianie po zakończeniu drugiej wojny światowej, kiedy to we wsi zaczęli osiedlać się mieszkańcy zniszczonej Huty Polańskiej. Dzisiaj wspominają o tych wydarzeniach w rozmowach z nami. Wciąż zresztą są emocjonalnie związani z wsią, w której niegdyś mieszkali ich rodzice, czy też dziadkowie – mówi Anna Bińka, etnograf w Stowarzyszeniu „Pracownia Etnograficzna”.
Mapa, o której mowa zostanie wydrukowana w tysiącu egzemplarzy. Trafią one przede wszystkim do mieszkańców Myscowej, którzy w pewnym sensie będą jej współautorami.
Projekt „Odnajdziemy się na mapie Myscowej” uzyskał dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: Kultura-Interwencje. Edycja 2023. Tak, czy inaczej, Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” potrzebuje dodatkowych środków finansowych (wkładu własnego do projektu), aby zrealizować wszystkie z założonych działań. Aby je zebrać, stowarzyszenie założyło zbiórkę internetową. Dostępna jest ona na popularnym portalu crowdfundingowym – zrzutka.pl.
MD
Napisany dnia: 31.07.2023, 11:39
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS