Ulga 1500 w PIT dla osób samotnie wychowujących dzieci od 2022 roku

Ulga 1500 zamiast wspólnego rozliczenia z samotnie wychowywanym dzieckiem

Ulga 1500 zastępuje dotychczasowy sposób opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci (wspólne rozliczenie) polegający na ustalaniu podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Osoby (rodzice i opiekunowie prawni) samotnie wychowujące dzieci mogą ostatni raz rozliczyć PIT wspólnie z dzieckiem w odniesieniu do dochodów uzyskanych w 2021 roku. Rok 2021 jest ostatnim rokiem podatkowym, za który osoby samotnie wychowujące dzieci mogą zastosować ten sposób obliczenia (rozliczenia) podatku dochodowego od osób fizycznych.
Natomiast rozliczając dochody uzyskane w 2022 roku nie można już skorzystać z tej preferencji podatkowej. W odniesieniu do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. osoby samotnie wychowujące dzieci nie mogą już złożyć płatnikowi oświadczenia o uwzględnieniu tej preferencji przy poborze zaliczek na PIT.

W zamian osoby samotnie wychowujące dzieci będą mogli skorzystać z ulgi 1500.

Na czym polega ulga 1500?

Ulga 1500 polega na odliczeniu od podatku kwoty 1500 zł. Kwotę tę odlicza się od podatku dochodowego od osób fizycznych obliczonego według skali podatkowej.

Kto może skorzystać z ulgi 1500? 5 warunków odliczenia

Z ulgi tej skorzysta jeden rodzic albo opiekun prawny, który łącznie spełnia 5 warunków dotyczących:
1) obowiązku podatkowego,
2) zasad opodatkowania,
3) stanu cywilnego,
4) dzieci,
5) samotnego wychowywania.

Warunek 1. – dotyczący obowiązku podatkowego

Prawo do ulgi przysługuje polskiemu rezydentowi podatkowemu, tj. podatnikowi podatku dochodowego od osób fizycznych, który płaci w Polsce podatek od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Warunek obowiązku podatkowego spełnia także podatnik, który nie jest polskim rezydentem podatkowym, czyli płaci w Polsce podatek dochodowy od osób fizycznych tylko od dochodów osiągniętych na terytorium Polski, w sytuacji gdy:

– ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
– uzyskał na terytorium Polski przychód w wysokości stanowiącej co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym; za całkowite przychody uważa się przychody osiągnięte ze wszystkich źródeł niezależnie od miejsca ich położenia,
– udokumentuje na żądanie organu podatkowego wysokość całkowitych przychodów danego roku,
– udokumentuje certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych oraz dołączy ten certyfikat do składanego zeznania,
– umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub inna ratyfikowana umowa międzynarodowa (których stroną jest Polska) pozwala polskiemu organowi podatkowemu na uzyskanie informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Warunek 2. – dotyczący zasad opodatkowania

Prawo do ulgi przysługuje podatnikowi, który oblicza podatek według skali podatkowej, z wyjątkiem podatników, którzy opodatkowują swoje dochody na preferencyjnych zasadach przewidzianych dla małżonków.
Podatnikom, którzy określają podatek na imię obojga małżonków (składają wspólne zeznania PIT-36 albo PIT-37), ulga nie przysługuje.

Warunek 3. – dotyczący stan cywilnego jest spełniony, jeżeli w roku podatkowym podatnik:
• jest stanu wolnego, czyli jest:
– panną,
– kawalerem,
– wdową,
– wdowcem
– rozwódką
– rozwodnikiem, albo

• pozostaje w związku małżeńskim, przy czym:
– ma orzeczoną separację w rozumieniu odrębnych przepisów,
– jego małżonek jest pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Warunek 4. – dotyczący dzieci jest spełniony, jeśli podatnik w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

• małoletnie, bez względu na ich dochody,
• pełnoletnie, bez względu na wiek i ich dochody, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• pełnoletnie, do ukończenia 25. roku życia, jednakże pod warunkiem, że:

– uczą się w szkołach, o których mowa w krajowych lub zagranicznych przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe,
– nie stosowały przepisów o 19% podatku liniowym (art. 30c ustawy o PIT) lub przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (z wyjątkiem dotyczącym najmu prywatnego – art. 6 ust. 1a tej ustawy) w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,
– nie podlegały opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
– poza przychodami z renty rodzinnej nie uzyskały dochodów, które podlegają opodatkowaniu w zeznaniu PIT-36, PIT-37, PIT-38 lub PIT-40 lub przychodów objętych ulgą dla młodych lub ulgą na powrót, w łącznej wysokości przekraczającej 3089 zł.

Warunek 5. – samotne wychowywanie

Warunek samotnego wychowywania jest spełniony, gdy żadnego dziecka podatnik nie wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym.

Wysokość odliczenia

Kwota ulgi 1500 jest stała. Wynosi 1500 zł rocznie.

Ulgę odlicza jeden rodzic albo opiekun prawny dziecka. W przypadku braku porozumienia między podatnikami (w szczególności rozwiedzionymi rodzicami dziecka), odliczenie stosuje ten podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu Kodeksu cywilnego.

Ulga nie podlega podziałowi między rodzicami, w tym również w sytuacji, gdy wysokość podatku jest niższa od kwoty ulgi.

Nadwyżka ulgi ponad kwotę podatku, od którego ulga jest odliczana, nie podlega odliczeniu w kolejnym roku oraz nie jest zwracana w formie dodatkowego zwrotu.

Miejsce zamieszkania dziecka

Zgodnie z Kodeksem cywilnym można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. Miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba fizyczna przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
Miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką jest miejsce zamieszkania opiekuna.

Ulga 1500 – jak dokonać odliczenia

Ulga 1500 jest stosowana w rocznym zeznaniu podatkowym. Nie jest stosowana przy obliczaniu zaliczek na podatek w trakcie roku.

Zgodnie z zasadą samoopodatkowania podatnik sam stosuje ulgę. Ulga odliczana jest w kwocie 1500 zł, nie wyższej jednak niż kwota podatku, od którego jest odliczana.

Ulga 1500 w praktyce – pytania podatników, odpowiedzi Ministerstwa Finansów

Przykład 1
Pani Krystyna jest wdową. Z małżeństwa ma dwie prawie dorosłe, uczące się córki, które pobierają rentę rodzinną. Z drugiego związku (pozamałżeńskiego) ma małoletniego syna, którego wychowuje wspólnie z partnerem (ojcem dziecka). Czy Pani Krystyna ma prawo do ulgi z racji tego, że córki wychowuje sama (bez udziału drugiego rodzica)?
Odpowiedź: Nie, gdyż warunkiem zastosowania ulgi jest, aby podatnik nie wychowywał żadnego dziecka z drugim rodzicem. W przypadku Pani Krystyny warunek ten nie jest spełniony, gdyż syna wychowuje wspólnie z jego ojcem.

Przykład 2
Pan Artur rozwiódł się w połowie roku z żoną, z którą ma dwoje małoletnich dzieci. Dzieci mieszkają z matką. Pan Artur płaci na nie alimenty oraz utrzymuje kontakty zgodnie z decyzją sądu opiekuńczego. Czy ma prawo zastosować ulgę w wysokości 1500 zł, choć jego była żona się temu sprzeciwia?
Odpowiedź: Nie, odliczenie przysługuje jednemu z rodziców, przy czym w przypadku braku porozumienia między rodzicami, co do tego, który z nich zastosuje ulgę, odliczenie stosuje ten rodzic, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu, czyli była żona.

Przykład 3
Pani Joanna jest panną. Ostatniego dnia roku urodziła córkę. Czy może skorzystać z ulgi w pełnej wysokości (1500 zł), czy wysokość ulgi musi zastosować proporcjonalnie do liczby dni roku, w których dziecko było już na tym świecie?
Odpowiedź: Pani Joanna może skorzystać z ulgi w pełnej wysokości (1500 zł). Jedynym ograniczeniem jest wysokość podatku, od którego będzie odliczać ulgę. Zatem tylko wtedy, gdy kwota podatku, od którego jest odliczana ulga będzie niższa niż 1500 zł, Pani Joanna odliczy ulgę do kwoty tego podatku.

Przykład 4
Pan Krzysztof ma troje dzieci. Sam je wychowuje. Spełnia wszystkie warunki do zastosowania ulgi. Czy w tej sytuacji odlicza od podatku 3 × 1500 zł (czyli po 1500 zł na każde dziecko), czy tylko 1500 zł?
Odpowiedź: Wysokość ulgi wynosi 1500 zł bez względu na liczbę dzieci. Zatem kwotę 1500 zł odlicza podatnik, który samotnie wychowuje jedno dziecko, jak i podatnik który wychowuje większą ich liczbę. Ulga ta nie zastępuje bowiem „ulgi na dzieci”, której wysokość uwzględnia liczbę posiadanych dzieci.

Źródło: Ministerstwo Finansów: “Podręcznik Reforma Polski Ład” stan na 14 stycznia 2022 r.

Zgłoś naruszenie/Błąd