USA zamierza konkurować z Rosją i Chinami na wschodzie Europy

W ciągu kilku tygodni Stany Zjednoczone podpisały memorandum z Rumunią w sprawie finansowania nowego reaktora oraz inne porozumienia z Polską i Bułgarią, która planuje ożywić stary projekt budowy reaktora.

Plan zdobycia biznesu dla amerykańskich firm na tym kluczowym geopolitycznie rynku, zapoczątkowany za rządów Donalda Trumpa, ma szansę przetrwać przejście do nowej administracji USA pod przywództwem prezydenta elekta Joe Bidena. Może to skłonić wschodnioeuropejskich partnerów do dalszych działań w zakresie wstrzymanych dotychczas projektów jądrowych.

Próby wejścia na rynek Europy Wschodniej

Stany Zjednoczone podpisały ostatnio kilka umów o współpracy w dziedzinie pokojowego wykorzystania energii jądrowej z państwami leżącymi na wschodniej granicy Europy:

Większy dostęp do finansowania może być główną zaletą strony amerykańskiej, która próbuje powstrzymywać i tłumić rosyjskie i chińskie interesy w regionie.

“Projekty w takich krajach jak Rumunia, Bułgaria i Polska mogłyby zostać przyspieszone, gdyby Stany Zjednoczone pomogły im w znalezieniu źródeł finansowania po konkurencyjnych kosztach i ostatecznie bez potrzeby udzielania pomocy państwa lub gwarancji” – powiedział Razvan Nicolescu, przedstawiciel Bukaresztu w Deloitte, specjalizujący się w branży energetycznej.

Kraje Europy Wschodniej, które są uzależnione od paliw kopalnych z Rosji i własnych złóż węgla, mają jeszcze więcej powodów niż inne państwa, żeby szukać opcji jądrowych. Podleganie rygorystycznym normom emisji Unii Europejskiej również stwarza dodatkowe zachęty do wdrażania energetyki jądrowej.

Niedawna zmiana przepisów pozwala Stanom Zjednoczonym konkurować o większy udział w rynku jądrowym, którego wartość szacuje się na 500-740 mld USD w ciągu najbliższych 10 lat. Jednak bariery ekspansji pozostają ogromne.

Trudno nadrobić zaległości

Chiny i Rosja wiodą prym w światowym rankingu dostaw nowych reaktorów jądrowych.

Westinghouse, który był jednym z wiodących dostawców przemysłu jądrowego w USA, zbankrutował w 2017 r., ponieważ stanął wobec miliardów potencjalnych zobowiązań związanych z krajowymi projektami w Georgii i Karolinie Południowej. Po anulowaniu projektu w Karolinie Południowej w 2017 r., dwa reaktory w Vogtle firmy Southern Co. pozostały jedynymi reaktorami w budowie na świecie, wykorzystującymi flagową technologię AP1000 firmy Westinghouse, choć również występuje tu opóźnienie i przekroczenie budżetu.

Retoryka polityczna może przeważyć nad faktycznymi decyzjami inwestycyjnymi – powiedział Martin Władimirow, analityk z Sofijskiego Centrum Studiów nad Demokracją.

“Chociaż Stany Zjednoczone starają się przeciwdziałać rosyjskiej i chińskiej ingerencji gospodarczej, projekty te mogą nie być zgodne z logiką rynkową i będą wymagały znacznego wsparcia ze strony państwa” – powiedział Władimirow.

Sam Rosatom będący własnością państwa również umniejsza ryzyko związane ze zwiększoną konkurencją, mówiąc, że w regionie jest miejsce dla wielu projektów.

“Uważamy, że amerykański sektor jądrowy ma ogromny potencjał” – twierdzi Rosatom. “Obecnie najważniejszą rzeczą dla dostawców z USA jest rozwijanie umiejętności poprzez budowanie większej liczby obiektów na rynkach, na których są obecni i mają doświadczenie”.

Potrzeba remontu istniejącego reaktora w Rumunii sprawia, że jest to najbardziej prawdopodobny kandydat do pozyskania finansowania z USA lub rozpoczęcia pracy przy wsparciu ze strony USA, Kanady i Francji. Większe wątpliwości budzi ekonomiczna i polityczna wola stojąca za parciem w kierunku energii jądrowej ogłoszonym przez Polskę i Bułgarię.

Niektórzy pozostają przy Rosji jako swoim głównym partnerze technologicznym i finansowym, na przykład Węgry w związku z umową dotyczącą rozwoju energetyki jądrowej o wartości 10 miliardów euro (12 miliardów dolarów), chociaż GE będzie miał szansę dostarczyć tam turbiny.

Inni odwrócili się od długotrwałych umów z Rosją i odrzucili nowsze próby Chin, by wkroczyć w rolę finansisty i dostawcy.

Według analityka Bloomberg Intelligence, Elchina Mammadowa, kluczowym czynnikiem determinującym czy te projekty mogą się rozpocząć, będzie finansowanie.

“To bardzo ryzykowne i kosztowne przedsięwzięcie, które prawdopodobnie nie zostanie sfinansowane przez nikogo poza państwem” – powiedział Mammadow.

Nawet przy wsparciu ze strony państwa większość projektów jądrowych w Europie Wschodniej może być opóźniona latami, a wiele z nich może zostać ostatecznie porzuconych.

Rosja i Chiny mają przewagę, ponieważ oferują umowy pakietowe. Stany Zjednoczone są “całkowicie nieobecne” na globalnym rynku nowych reaktorów, powiedział Departament Energii USA w kwietniowym raporcie.

Stany Zjednoczone “utraciły swoją pozycję globalną jako światowy lider energetyki jądrowej” – podsumował amerykański departament.

Zgłoś naruszenie/Błąd